Edycja 2020:

Więcej informacji o akcji można znaleźć na stronie instytucji

Edycja 2019:

Owiane tajemnicą dawnej świetności miasteczka mini muzeum zostało podzielone na 4 główne ekspozycje stałe. W sześciu salach wystawowych zgromadzono 152 eksponaty z kolekcji 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego i małej kolekcji militarnej, 39 eksponatów z kolekcji morskiej „Statek MS Orneta”, 21 eksponatów z kolekcji kolejowej oraz najwięcej, bo aż 349 eksponatów z kolekcji „Historia Ornety”. Miejsce zostało utworzone w 2013 r. z inicjatywy Urzędu Miejskiego w Ornecie, darczyńców i licznie wspierających partnerów, wśród których możemy nadmienić, m.in.: Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, Inter Marine Gdynia, Polskie Linie Oceaniczne, Stację Muzeum oraz 37 osób prywatnych. Miejsce żyje swoim życiem, a czas jakby się tam zatrzymał. Ten nasz wspólny trud doceniany jest często w sezonie letnim przez odwiedzających nas turystów. W sezonie turystycznym odwiedziło nas około 2 tysiące osób z zewnątrz. Jako jedna z głównych atrakcji miasta często odwiedzane przez grupy szkolne i wycieczkowe. Gdzie „kawał” dobrej historii, wielu lat skupiony jest w jednym miejscu.

W kolejnych latach planowany jest rozwój tego miejsca poprzez utworzenie nowych sal i wystaw stałych, m.in. wystawy międzywojennej.

Tajemnice Dnia Wolnej Sztuki

Eksponaty wystawiane podczas tegorocznego Dnia Wolnej sztuki: rzeźba Mikołaja Kopernika, znaczek heraldyczny z herbem Ornety, trąbka sygnałowa dróżnika, makieta dalszej radiolatarni DRL oraz makieta dawnego Zamku Biskupów Warmińskich w Ornecie.

1. Rzeźba Mikołaja Kopernika

Rzeźba została wykonana przez lokalnych twórców i przekazana podczas jednej z Sesji Rady Miejskiej w Ornecie. Figura przedstawia postać Mikołaja Kopernika z uniesionymi w górę rękoma obejmującymi słońce. Co tak naprawdę łączy Ornetę z postacią wielkiego astronoma? Otóż są to dwa mocne, historyczne fakty. Nie każdy wie, że w 1538 r. Mikołaj Kopernik będąc posłem kapituły warmińskiej asystował w Ornecie biskupowi Janowi Dantyszkowi podczas objazdu diecezji i odbioru przysięgi od poddanych Komornictwa Biskupiego. Kopernik lokował łany opuszczone w granicach administracyjnych przynależących obecnie do gminy Orneta. Osadził chłopów na opuszczonych ziemiach między 7.01.1517 r. a 21.10.1517 r. w Osetniku, Kumanach i Miłkowie. W 2016 r. Gmina Orneta dołączyła do turystycznego szlaku kulturowego, tzw. „Szlaku Kopernikowskiego”.

Rzeźba Mikołaja Kopernika

1. Znaczek heraldyczny z herbem gminy Orneta

Znaczek heraldyczny z herbem Ornety pochodzi z serii nr 1. Herb wywodzi się z kolekcji  „Wapien – Schau”, kartoników dodawanych do wyrobów tytoniowych KurMark Cigaretten.

Znaczek heraldyczny z herbem gminy Orneta

1. Trąbka sygnałowa dróżnika

Trąbka sygnałowa dróżnika, tzw. sygnałówka to prosty instrument dęty blaszany, pozbawiony zaworów. Stosowany do wygrywania sygnałów w sygnalizacji kolejowej. Gra na nim polega na zadęciu i ułożeniu ust na ustniku w celu wydobycia składowej szeregu harmonicznego.

Trąbka sygnałowa dróżnika

1. Makieta dalszej radiolatarni prowadzącej – DRL

DRL czyli dalsza radiolatarnia prowadząca, to jeden z systemów radionawigacyjnych, w skład którego wchodziła radiostacja średniej mocy. DRL orneckiego lotniska znajdowała się ok. 1km na pn. – wsch. od Nowego Dworu. W latach 1958-1968 na orneckim lotnisku funkcjonowały radiostacje typu PAR-5, PAR-6 oraz PAR-7. Wykorzystywano je do tzw. „ślepego lądowania” w przypadku braku kontaktu wzrokowego załogi samolotu z punktami orientacyjnymi na ziemi. Naprowadzały one na wskazane lotnisko samoloty mające na wyposażeniu radiokompas.

Makieta dalszej radiolatarni prowadzącej – DRL

5. Makieta dawnego Zamku Biskupów Warmińskich

W  XIV wieku przez 10 lat Orneta była siedzibą biskupów warmińskich. Stąd kierowano osadnictwem Warmii. Był to ważny ośrodek administracyjny. Zamek biskupów stanął na miejscu dawnego warownego grodu pruskiego. Niektórzy badacze uważają, że tu znajdowała się stolica pruskich plemion.

Z zamkiem w Ornecie związana jest legenda Franciszka Chruściela o „Rycerskiej miłości” wpisująca się w temat przewodni tegorocznego Dnia Wolnej Sztuki:

„Na Warmii trwał spór o lokalizację jej chrześcijańskiej stolicy. Dominujące stały się trzy ośrodki religijnego kultu: Orneta, Lidzbark Warmiński i Braniewo. Na czas jakiś palmę pierwszeństwa przyznano Ornecie i tu na wzgórzu, w zakolu rzeki Drwęcy Warmińskiej pobudowano okazały zamek, by stał się ornamentem miasta, a zarazem siedzibą biskupów warmińskich (…) Pełnił na nim swą rycerską służbę – rycerz Warm i jego giermek – dziewczyna, z którą wziął ślub.

Warm był nie tyle rosłym i silnie zbudowanym, mężczyzną, ile człowiekiem niepospolicie prawdomównym, wiernym danemu słowu, wrażliwym, czułym, a nade wszystko – urokliwym. Nic też dziwnego, że kobietki się rozmaite wokół niego jak ćmy wokół światła kręciły i używając przeróżnych białogłowskich sztuczek – sercem jego zawładnąć pragnęły. (…)  jedna z niewiast w przebraniu pazia na służbę do niego przystawszy tak go osaczyła, że biedaczek nie tylko serce, ale i rozum i wszelką odporność dla niej utracił.

Nim się to jednak stało – długo ze sobą jak rycerz i giermek żyli, bo przebiegła dziewczyna, choć rycerza w swe sieci jak w pajęczynę omotywała – zawsze mu /z męska się nosząc/ wiernie we wszystkim służyła, gorliwie jego polecenia wykonywała, za wykroczenia z godnością chłostę przyjmowała – kobiecości swej i wielkiej ku niemu miłości nie zdradzając.

(…) dopóki nie upewniła się, że nie tylko kocha ale i jest kochana, zna na wylot rycerza, któremu służy i służyć przez całe życie bardzo pragnie.

Kiedy się to stało – dziewczyna – giermek – zdemaskowała się. Ich wynikająca z tego obrotu sprawy radość nie miała granic. Wkrótce się zaręczyli i pobrali; w ratuszowej sali wszyscy tańcowali. Weselisko było wielkie, okazałe i huczne. Rycerska miłość piękna. Życie dwojga nieprzeciętnych – długie i szczęśliwe. Ludmiła powiła Warmowi trzech dorodnych następców i sobie jedną żeńską pomocnicę. Ech, co to były za czasy!”

Makieta dawnego Zamku Biskupów Warmińskich