Edycja 2019:
Miłość niejedno ma imię. Znana prawie każdemu miłość rodzinna to pierwotna więź rodziców i dzieci, często w sztuce ukazywana jako macierzyńska tkliwość wobec dziecka, jak w słynnym “Macierzyństwie” Stanisława Wyspiańskiego, czasem zaś jako rozpacz po śmierci matki, jak w obrazie Aleksandra Kotsisa. Autora dzieła nazywano romantycznym realistą, bowiem ze szczególnym upodobaniem malował sceny rodzajowe, ilustrujące życie podkrakowskiej i podhalańskiej wsi. Obraz “Matula umarli” pochodzi z 1868 r., scena rozgrywa się we wnętrzu ciemnej, ubogiej chaty, posępny koloryt potęguje żałobny nastrój obrazu.
Miłość małżeńska manifestowała się niegdyś zamawianiem portretów obojga małżonków, w zbiorach Muzeum Podlaskiego jest kilka takich par portretów znanych i mniej znanych autorów. Józef Simmler należał do wysoko cenionych portrecistów ówczesnej klasy średniej. Para owalnych portretów Lucyny i Augusta Karskich, warszawskiego bankiera i jego urodziwej małżonki, prezentuje świetny warsztat malarski, widoczny w takich detalach, jak przejrzystość koronek i tiulu sukni, mistrzowsko malowane dłonie, przede wszystkim zaś niezwykle trudny do uchwycenia psychologiczny portret modela.
Niekiedy miłość staje się uczuciem okrutnym, przepełnionym zazdrością, walczącym o wyłączność, nierzadko prowadzącym do tragedii. Jedna z najpopularniejszych modelek pierwszych dekad XX w., sławna z urody ciemnowłosa góralka Zofia Paluch, znana w kręgach bohemy jako Piękna Zośka, pozowała niemal wszystkim wybitnym malarzom krakowskim. Wincenty Wodzinowski malował ją wielokrotnie, co ciekawe zawsze jako blondynkę, tak jak w obrazie “Portret góralki”, (inny tytuł “Po okrężnem”, łączy się ze zwyczajem obchodzenia pół wiosną). Źle ulokowane uczucie doprowadziło Piękną Zośkę do tragedii, w 1927 r. zginęła z rąk zazdrosnego męża.
W tym roku zwiedzający Muzeum Podlaskie będą mogli oglądać:
1. Aleksander Kotsis, Matula umarli, pł. ol., 57,x72,5, 1868 r., nr inw. MB/S/130
Jako przykład miłości rodzinnej, związków rodzinnych w biednej rodzinie chłopskiej w XIX w.
2. Józef Simmler, Portret Lucyny Karskiej, pł. ol., 125×93 (owal), 1860 r., nr inw. MB/S/2120
Józef Simmler, Portet Augusta Karskiego, pł. ol., 124×93 (owal), ok. 1860 r., nr inw. MB/S/2144
Przykład portretu małżeństwa z bogatych warstw mieszczan warszawskich.
3. Wincenty Wodzinowski, Portret góralki, pł. ol., 130,5×75; 1904 r., nr inw. MB/S/287
Jako przykład dramatów modelki, jednej z najbardziej popularnych w pierwszych dekadach XX w. krakowskich modelek, którą zazdrosny mąż pozbawił życia.
